Tenis, iki veya dört kişi arasında bir tenis kortunda oynanan popüler bir raket sporudur. Her iki oyuncu veya takım, karşı tarafın raketiyle vurulan topu karşılamaya çalışır. Amaç, topu rakibin oynayamayacağı bir şekilde kortun diğer tarafına geçirmektir. Tenis, hem rekabetçi bir spor olarak profesyonel liglerde oynanırken hem de eğlenmek için hobi olarak oynanabilir. Tenis, fiziksel aktivite sağlamanın yanı sıra zihinsel ve sosyal açıdan da birçok fayda sunar ve geniş bir oyuncu kitlesine hitap eder.
Tenis, kökenleri antik dönemlere kadar uzanan ve zamanla değişen bir spor olarak bilinir. Ancak modern tenisin kökeni 19. yüzyılın ortalarına dayanır. İngiltere'de, Fransa'nın "jeu de paume" (avuç içi oyunu) adlı bir oyunun geliştirilmesiyle başladığı düşünülmektedir. Bu oyun, bir topun eller kullanılarak birbirine vurulduğu bir iç mekân oyunuydu.
Daha sonraları topun raketle vurulduğu bir açık hava versiyonu olan "lawn tennis" (çim tenisi) geliştirildi. Modern tenis kurallarının ve altyapısının oluşturulmasıyla birlikte 19. yüzyılın sonlarına doğru tenis popülerlik kazanmaya başladı. Wimbledon Tenis Turnuvası'nın 1877'de başlamasıyla birlikte de dünya genelinde hızla yayılan bir spor haline geldi.
Tenis kortlarının boyutları, Uluslararası Tenis Federasyonu (ITF) tarafından tanımlanır ve her yıl Rules of Tennis (Tenis Kuralları) dokümanında güncellenir. Kortun uzunluğu 23,78 metre, genişliği ise 10,97 metre olarak belirlenmiştir.
Tekler maçları için genişlik 8,23 metre iken, çiftler maçları için 10,97 metredir. Servis çizgisinin fileye olan uzaklığı 6,40 metre olarak ölçülür. Oyuncuların rahatça top çevirebilmesi için kort kenarlarında ekstra boşluklar bulunur. Bu boşluklar toplamda 18,3 metre genişliğinde ve 36,7 metre uzunluğundadır. Kortun enine, oyuncu çizgilerine paralel olarak bir file gerilir. File, kenar bölgelerinde 1,07 metre yüksekliğe sahiptir.
Temel olarak bir oyuncu veya takım servis atar ve topu karşı tarafa gönderir. Karşıdaki oyuncu veya takım, topu geri vurmaya çalışır ve bu şekilde top kort içinde kalır. Oyun, topun kort dışına çıkması, topun iki kez sekip yere değmesi veya kurallara aykırı bir davranış sonucunda sayı kazanan tarafın puan almasıyla sonuçlanır.
Tenis maçları setler halinde oynanır ve genellikle üç set kazanan taraf maçı kazanır. Oyuncular kortun karşılıklı iki tarafında yer alan servis çizgilerinin arasında durarak servis atarlar. Servis sırasında top karşıdaki servis alanına doğru vurulmalıdır. Rakip oyuncu veya takım servis atan oyuncunun topa vurduğu yön doğrultusunda topu karşılamaya çalışır. Karşılanan top kortun diğer tarafına gönderilmeye çalışılır ve böylece oyuncular arasında voleybol benzeri bir etkileşim başlar. Oyun, topun karşı tarafa geçirilmesi ve rakibin topu karşılayamamasıyla sayı kazanan tarafın lehine sonuçlanır.
Tenis maçları genellikle üç set üzerinden oynanır. Ancak bazı turnuvalarda veya organizasyonlarda, özellikle Grand Slam turnuvalarında, final maçları beş set üzerinden oynanabilir.
Her set oyuncunun veya takımın belirli bir puan sayısına ulaşmasıyla sona erer. Üç set üzerinden oynanan maçlarda ilk iki seti kazanan oyuncu veya takım maçı kazanmış olur. Beş set üzerinden oynanan maçlarda ise ilk üç seti kazanan taraf maçı kazanır. Tenis maçlarında her set servis atma sırasının değişmesiyle başlar ve servis atan tarafın topu karşı tarafa göndermesiyle sona erer. İlk iki seti kazanan oyuncu veya takım, üçüncü setin sonuna gelindiğinde maçı kazanır veya beş setlik bir maçta üçüncü setin sonunda maçı kazanma noktasına gelir.
Tenis belirli kurallar çerçevesinde oynanan bir spor olduğu için oyuncuların bu kuralları bilmeleri önemlidir. Temel tenis kuralları şöyledir:
Tenis sporunda sayılar genellikle 15, 30, 40 ve oyun olmak üzere ilerler. İlk olarak her oyuncu veya takımın servis attığı bir oyunda bir sayı kazanılır. İlk sayı kazanıldığında skor "15" olarak adlandırılır. Ardından ikinci sayı kazanıldığında skor "30" olur. Üçüncü sayı kazanıldığında skor "40" olur. Dördüncü sayı kazanıldığında oyuncu veya takım oyunu kazanır. Ancak skor "40-40" durumunda bir oyuncu veya takım avantaj sağlamak için bir ekstra sayı kazanmalıdır. Bu duruma yukarıda da bahsettiğimiz şekilde "deuce" denir.
Deuce'dan sonra bir oyuncu veya takım ardı ardına iki sayı kazanarak avantaj elde eder. Bu avantaj sayısı kazanıldığında oyun kazanılır. Eğer avantajlı oyuncu veya takım, karşı tarafın avantajı geri almasına izin verirse skor tekrar deuce olur ve oyun devam eder.
Bir set, altı oyun kazanan tarafın galibiyetiyle sonuçlanır. Eğer bir set 6-6 eşitlikle sonuçlanırsa “tie-break” oynanır. Maç ise genellikle en az iki seti kazanan tarafın galibiyetiyle sonuçlanır.
Tenis kıyafetleri oyuncuların kort üzerinde rahatlıkla hareket etmelerini sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Genellikle nefes alabilir ve hafif malzemelerden üretilen tenis şortları veya etekleri, oyuncuların rahatça koşması ve hareket etmesi için idealdir.
Bununla birlikte tenis tişörtleri veya polo yaka tişörtler, oyuncuların serin ve kuru kalmasına yardımcı olurken aynı zamanda rahatlık sağlar. Tenis ayakkabıları ise sağlam bir tutuş sağlayarak oyuncuların hızlı ve güvenli hareket etmelerine imkan tanır. Ayrıca ter bandı veya başlık kullanmak oyuncuların teri uzaklaştırarak görüşlerini korumalarına ve rahat etmelerine yardımcı olabilir.
Tenis maçlarının futbol ya da basketbol gibi net bir süresi yoktur. Maçların uzunluğu birkaç faktöre bağlıdır ve değişkenlik gösterebilir. Özellikle profesyonel tenis maçlarının süresi oynanan set sayısına, oyuncuların performansına ve maçın temposuna bağlı olarak değişebilir.
Bir tenis maçı ortalama birkaç saat sürebilir. Ancak bazı maçlar daha kısa sürede tamamlanabilirken bazıları çok daha uzun sürebilir. Özellikle Grand Slam turnuvalarında veya önemli organizasyonlarda oynanan maçlar daha uzun sürmektedir. Ayrıca, tie-break'ler ve uzatma setleri de maçın süresini etkileyebilir. Dolayısıyla bir tenis maçının tam olarak ne kadar süreceği önceden belirlenemez.
Tenis terimleri oyuncuların ve izleyicilerin oyunu daha iyi anlamasına yardımcı olur ve maç sırasında kullanılan birçok kavramı ifade eder. Sıklıkla kullanılan tenis terimleri ise şöyledir:
Backhand, tenis raketinin tutuşuna bağlı olarak oyuncunun elinin arkasıyla gerçekleştirdiği bir vuruştur. Tek elle ve çift elle yapılan olmak üzere iki farklı türü bulunmaktadır.
Forehand vuruşu, sağ kolla ve tek elle raket tutularak yapılan bir tenis hareketidir.
Ace, rakibin karşılayamadığı, dolayısıyla atış yapan oyuncuya doğrudan puan kazandıran servistir.
Diğer adıyla “slice” ya da “underspin” topa vurulduktan sonra geriye doğru döndüren bir vuruş şeklidir. Bu vuruşta topa verilen yukarı doğru kuvvet, topu havalandırır ve geriye doğru döndürür.
Tweener, tenis kortunda oyuncunun bacakları arasından topa vurduğu zorlu bir şut türüdür.
Tenis çizgi hakemi, tenis maçlarında atılan topun çizgilerin içinde mi yoksa dışında mı olduğunu belirleyen kişidir. Görevi, oyunun adil bir şekilde ilerlemesini ve sayıların doğru bir şekilde tutulmasını sağlamaktır.
Bir oyuncunun servisi karşılamasından sonra oyuncuların topa sıra ile birkaç defa hatasız şekilde vurmasıdır.
